Szczepkowski Jan (1878–1964), rzeźbiarz.

Ur. 8 III w Stanisławowie (obecnie Iwano-Frankiwsk), był synem Alojzego (1839–1916), urzędnika kolejowego, i jego żony Józefy z Kuczyńskich (1840–1891). Miał braci: Kazimierza (ur. 1874) i Michała (ur. 1885).

S. uczył się w czteroletniej szkole, tzw. normalnej, zapewne we Lwowie lub Stryju, dokąd przenieśli się rodzice; następnie w Stryju ukończył gimnazjum. W l. 1891–5 kontynuował naukę w Szkole Przemysłu Drzewnego w Zakopanem, w oddziale rzeźbiarstwa ornamentalnego, pod kierunkiem m.in. Józefa Laski, Franciszka Neużila, Fryderyka Kállaya i Jana Nalborczyka. W r. 1895 zamieszkał u wuja, Feliksa Kuczyńskiego w Krakowie i studiował rzeźbę w tamtejszej Szkole Sztuk Pięknych, początkowo u Alfreda Dauna, a w r. akad. 1899/1900 u Konstantego Laszczki. Zafascynowany twórczością Jacka Malczewskiego, okazjonalnie uczestniczył w zajęciach również w jego pracowni. Za prace rzeźbiarskie kilkakrotnie otrzymywał wyróżnienia, m.in. w r. akad. 1898/9 medal brązowy, a w r. akad. 1899/1900 – srebrny. Przyjął zaproponowane mu przez Juliana Fałata stanowisko kierownika artystycznego w biurze architekta Floriana Wyganowskiego, pracującego przy organizacji Wystawy Przemysłowej, Budowlanej i Sztuk Dekoracyjnych z okazji siedemsetlecia Rygi i w związku z tym na początku r. 1900 przerwał naukę; studiów już później nie kontynuował (w r. 1926 uznano je za równorzędne z ukończonymi w całości). W Rydze przebywał w 1. poł. r. 1900; stworzył tam m.in. gliniane modele figur ołtarzowych św. św Piotra i Pawła do ołtarza w kościele na wystawie, posąg św. Floriana do parku miejskiego, projekt ołtarza oraz szereg mniejszych rzeźb związanych z wystawą. Po powrocie do Krakowa odbył służbę wojskową w 13. pp armii austro-wegierskiej; otrzymał stopień podporucznika. Będąc jeszcze w wojsku, założył w r. 1901 wspólnie z Janem i Molly Bukowskimi oraz Włodzimierzem Tetmajerem krakowską Szkołę Sztuk Pięknych i Przemysłu Artystycznego dla kobiet i objął w niej kierownictwo działu rzeźby stosowanej. Należał również do członków-założycieli utworzonego w r. 1901 w Krakowie Tow. Polska Sztuka Stosowana i brał udział w jego wystawach.

W l. 1902–7 był S. kierownikiem artystycznym działu majoliki w fabryce fajansów Józefa Niedźwieckiego w Dębnikach pod Krakowem. Projektował figurki (m.in. religijne oraz przedstawiające tańce polskie), medaliony z podobiznami królów polskich i wybitnych Polaków, serwisy (m.in. zakopiański wg rysunków Stanisława Witkiewicza), wazony (m.in. Wazon z wieńcem figur, Muz. Narodowe w Krakowie), lichtarze, puszki i kafle. W r. 1903 wziął udział w I Salonie Okrężnym artystów polskich z Warszawy, Krakowa i Lwowa, w Salonie TPSP w Krakowie i II Wystawie Tow. Polska Sztuka Stosowana; w TPSP w r. 1904 pokazał osiem rzeźb portretowych w gipsie (na „Oddzielnej Wystawie pp. Stanisława Czajkowskiego, Stefana Filipkiewicza, Stanisława Kamockiego i Jana Szczepkowskiego” podczas letniej Nieustającej Wystawy). Jego rzeźbę Dziewki zakupiło w r. 1904 krakowskie Muz. Narodowe. Wystawiał również w TZSP w Warszawie; w r. 1904 pokazał tam trzy rzeźby portretowe i Studium dziewczynki, a w r. 1905 Portret p. J.G i Portret p. G. Jego prace z tego okresu powstawały w stylistyce Młodej Polski (m.in. Portret Rudolfa Starzewskiego, 1904, Na schodach ąg Heleny Sulimy>, 1905), w tym także symbolizmu (m.in. Nad przepaścią, 1900–7, Macierzyństwo, 1905), przejawiały też fascynację folklorem (Dziewki). Na zaproszenie ks. Zdzisława Czartoryskiego S. spędził w r. 1905 lub 1906 kilka miesięcy w Sielcu Starym w Wielkopolsce, gdzie wyrzeźbił Portret Jana Działyńskiego (brąz), Portret Olgierda Czartoryskiego oraz Dziewczynę z kwiatami. Przyjmował również zamówienia na pomniki sepulkralne (Epitafium Hajdukiewiczów, 1905, w kościele Kapucynów w Krakowie, Grobowiec Schillerów, 1905, Nagrobek J. Hickla, 1906, oba na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, Grobowiec J. F. Słowika, 1909, na nowym cmentarzu w Zakopanem). Należał do krakowskiej bohemy i grona bywalców cukierni Jana Michalika; jego rysunki ozdobiły ściany cukierni, a lalki jego autorstwa pojawiały się w szopkach kabaretu «Zielony Balonik». W tym okresie został członkiem Tow. Artystów Polskich «Sztuka». W l. 1904–10 corocznie wymieniano go wśród autorów wybitnych dzieł rzeźby w „Sprawozdaniach i wnioskach w przedmiocie nagród fundacji ś.p. Barczewskiego”.

W r. 1907 otrzymał S. stypendium fundacji Książąt Czartoryskich na roczne doskonalenie umiejętności rzeźbiarskich w Paryżu. Pobyt tam szybko przerwał i wrócił na kilka tygodni do Krakowa, by zrealizować zamówienie na rzeźby Chrystus upadający pod krzyżem do kościoła p. wezw. Świętego Krzyża oraz na wykonanie postaci ewangelistów i główek anielskich do kościoła św. Floriana (obecnie Muz. Archidiecezjalne w Kr.). Następnie ponownie przebywał w Paryżu, gdzie dzięki poparciu A. Rodina przedłużył stypendium na r. 1908. Poznał Olgę Boznańską, zaprzyjaźnił się z Eugeniuszem Zakiem oraz Bolesławem Wieniawą-Długoszowskim i jego żoną Stefanią. Bywał w pracowniach Rodina i E. Bourdelle’a, uczestniczył w Salonach Wiosennych i Jesiennych w l. 1907 i 1908 oraz Salonie Niezależnych w marcu 1908; wystawiał rzeźby portretowe, m.in. Popiersie Poznańskiego. Zapewne pod koniec r. 1908 osiadł ponownie w Krakowie, gdzie do r. 1909 wymodelował dekorację fasady Domu Tow. Rolniczego przy pl. Szczepańskim, na którą złożyło się siedem postaci symbolizujących prace rolne w czterech porach roku oraz ornament z motywem gałęzi świerkowej (odkute w r. 1909 przez Bronisława Pelczarskiego). Jako członek Tow. Artystów Polskich «Sztuka» wystawiał z nim w r. 1908 w Wiedniu, a następnie w l. 1909–14 w Krakowie, Poznaniu, Budapeszcie i Warszawie. Zdobył pierwszą nagrodę w rozpisanym w r. 1909 konkursie na pomnik Andrzeja Potockiego we Lwowie. W r. 1910 wykonał elementy rzeźbiarskie Pomnika Grunwaldzkiego w Żywcu (niezachowane), a w r. 1913 zaprojektował pomnik Henryka Jordana w Parku im. Jordana w Krakowie. W utworzonej w r. 1908 w Krakowie przy ul. Szpitalnej 17 Szkole Sztuk Pięknych dla Kobiet wykładał sztukę stosowaną, biżuterię i malarstwo na szkle. Należał do założycieli utworzonego w r. 1910 w Krakowie Stow. «Rzeźba» i został członkiem jego pierwszego zarządu; w l. 1910–14 brał udział we wszystkich wystawach Stowarzyszenia. Dn. 18 V 1913 ożenił się w Krakowie z Marią Morozowicz (zob. Morozowicz-Szczepkowska Maria) i w lipcu t.r. wyjechał z żoną w podróż poślubną do Włoch, a w lipcu 1914 przebywali razem w Bułgarii, gdzie z ramienia krakowskiej ASP był jurorem konkursu na pomnik hadżi Dimitra. Po powrocie, jeszcze tego miesiąca, został zmobilizowany i wysłany na front pierwszej wojny światowej. Ranny w walkach (za udział w ofensywie 1915 r. otrzymał Krzyż Walecznych) i uznany za niezdolnego do służby czynnej, został oddelegowany do Oddziału Grobów Wojennych (Kriegsgräberabteilung); był tam kierownikiem artystycznym Okręgu IV «Łużna». Zaprojektował ponad trzydzieści cmentarzy wojennych w Galicji, m.in. w Łużnej, Biesnej, Bogoniowicach, Ciężkowicach (na Rakutowej), Ostruszy, Staszkówce, Tursku i Siedliskach (gdzie w r. 1917 zaprojektował także grobowiec Mączyńskich na cmentarzu paraf.). W czerwcu 1916 wziął udział w urządzonej w TPSP w Krakowie Wystawie Cmentarzy Wojennych, a w grudniu r.n. w stałej wystawie grobów wojennych na Wawelu (recenzent „Muz. Pol.” chwalił zwłaszcza jego projekt cmentarza w Bogoniowicach). W l. 1915–17 zrealizował także silnie zgeometryzowany Ołtarz św. Antoniego do kościoła w Krzeszowicach. Dn. 1 VII 1917 został zdemobilizowany.

Od r. 1918 służył S. w WP, w Komendzie Stacyjnej Obozu Jeńców w Wadowicach. Zwolniony już pod koniec t.r., przeniósł się z rodziną do Milanówka, gdzie zamieszkał w willi «Waleria» u teściów, Rufina (zob.) i Adeli Morozowiczów. W czasie wojny polsko-sowieckiej, w lipcu 1920, zaciągnął się do WP; 22 XII t.r. został zdemobilizowany. Na początku l. dwudziestych rozpoczął pracę w Miejskiej Szkole Sztuk Zdobniczych i Malarstwa w Warszawie; w czerwcu 1923 został jej dyrektorem (był nim do r. 1936). Dzięki jego staraniom Szkoła otrzymała nową siedzibę przy ul. Myśliwieckiej 8, a do programu nauczania wprowadzono nowatorski przedmiot, modelowanie na bryłach. W warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych prowadził w l. 1924–6 wykłady z rzeźby ornamentalnej. Pod wpływem polskiej sztuki ludowej (zwłaszcza snycerstwa podhalańskiego), ale także włoskiego futuryzmu, europejskiego gotyku i sztuki starożytnego Egiptu, stworzył technikę płaskorzeźbienia polegającą na żłobieniu w głąb materiału ostrych, krystalicznych cięć, tworzących gęstą siatkę wzajemnie przenikających się, geometrycznych form bliskich abstrakcji. Zbliżył się w ten sposób do rodzimego formizmu i obrazów sferycznych Bolesława Biegasa, prezentując oryginalną odmianę polskiej Art Déco. Do tego nurtu twórczości należały: projekt Epitafium Matki (po r. 1915), projekt płyty sarkofagu Andrzeja Potockiego (ok. r. 1922), Ołtarz Matki Boskiej Bolesnej w mauzoleum Jana Kasprowicza na Harendzie w Zakopanem (zaprojektowany w r. 1926, wykonany ok. r. 1932), fryz w sali teatralnej Domu Związku Zawodowego Pracowników Kolejowych RP w Warszawie (1927, niezachowany) oraz niezrealizowane projekty pomników: Walk o Niepodległość Polski w Warszawie (1923), Adama Mickiewicza w Wilnie (1925) i Juliusza Słowackiego we Lwowie (1926). Również w tej stylistyce były utrzymane dekoracje architektoniczne w Warszawie: elewacji gmachu sejmowego (1927–8) oraz ryzalitu Banku Gospodarstwa Krajowego (1929–33). Za Kapliczkę Bożego Narodzenia (Kapliczkę polską) otrzymał w r. 1925 Grand Prix na Wystawie Międzynarodowej Sztuk Dekoracyjnych i Przemysłu Współczesnego w Paryżu; został też odznaczony Krzyżem Komandorskim francuskiej Legii Honorowej, a rząd Francji zakupił dzieło do polonijnego kościoła św. Stanisława w Dourges w regionie Pas-de-Calais (autorska replika w zbiorach Muz. Narodowego w Warszawie). W ramach zamówienia na wyposażenie kościoła w Echarlens w Szwajcarii zaprojektował S. w r. 1925 Ołtarz Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (Matki Boskiej Zielnej, obecnie w zbiorach Muz. Narodowego w Warszawie i m. Milanówek). W r. 1926 został członkiem Sekcji Plastycznej nowo utworzonego Tow. Szerzenia Sztuki Polskiej wśród Obcych. Pod koniec l. dwudziestych uczestniczył w organizowanych przez Towarzystwo zagranicznych wystawach sztuki polskiej, m.in. w Wiedniu (1928), Brukseli (1929) i Bukareszcie (1930). Na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu w maju 1929 otrzymał Wielki Medal Złoty.

Od r. 1930 mieszkał S. z rodziną w Warszawie, w gmachu Szkoły Sztuk Pięknych. Zdobył t.r. pierwszą nagrodę w ogłoszonym przez ZASP konkursie na pomnik Wojciecha Bogusławskiego w Warszawie (1936 zrealizowany, zniszczony w czasie drugiej wojny światowej, zrekonstruowany przez S-ego, wzniesiony ponownie już po jego śmierci, w r. 1965). Był też S. autorem projektu wyposażenia pokoju stołowego w apartamentach prezydenta RP na Zamku w Warszawie (1932, niezrealizowany). Nadal wystawiał za granicą: w Paryżu (1930–1), Padwie (1932) i Rzymie (1933, Wystawa Sztuki Religijnej). Twórczość S-ego ewoluowała w tym czasie ku klasycystycznym formom monumentalnym, charakterystycznym dla stylów narodowych mocarstw europejskich. W tym duchu były utrzymane m.in. projekty w Gdyni: pomnika Zjednoczenia Ziem Polskich (1931, wspólnie z Karolem Stryjeńskim) i grobowca gen. Gustawa Orlicz-Dreszera (1937, wspólnie z córką), a także łuku triumfalnego i pomnika Józefa Piłsudskiego w Warszawie (1935–7). W maju 1935 asystował S. przy zdejmowaniu maski pośmiertnej Piłsudskiego i zaprojektował jego srebrną trumnę. W r. 1937 wziął udział w konkursie na pomnik Piłsudskiego w Warszawie, a w r.n. wygrał konkurs na jego sarkofag (nieukończony z powodu wybuchu drugiej wojny światowej, modele w zbiorach m. Milanówek). Wystawiał w tym czasie ze Stow. Artystów Polskich «Rytm». Był też członkiem Spółdzielni «Ład» i jako jej reprezentant wszedł do rady warszawskiego Inst. Propagandy Sztuki. Miał wystawę w Instytucie w r. 1936, a w kwietniu 1938 został jego członkiem rzeczywistym. Swe prace przedstawiał w r. 1937 w Belgradzie, a na wystawie światowej „Sztuka i Technika” w Paryżu zdobył t.r. srebrny medal. W r. 1938 wystawiał w Budapeszcie oraz reprezentował Polskę na XXI Biennale Weneckim. W r. 1939 uczestniczył w wystawie światowej „World’s Fair” w Nowym Jorku.

Okres okupacji niemieckiej spędził S. z rodziną w odziedziczonej po teściach willi «Waleria» w Milanówku; dom udostępniał na potrzeby wywiadu gospodarczego AK. Tworzył utopijne rysunkowe plany odbudowy Warszawy, a we wrześniu 1942 zaprojektował gmach główny Centralnej Doświadczalnej Stacji Jedwabniczej w Milanówku (niezrealizowany). Wyrzeźbił Portret Ireny Anders (1942), a w zbliżonym czasie również Portret córki. Po zakończeniu okupacji niemieckiej w domu S-ego w Milanówku ukonstytuował się 1 II 1945 Okręg Warszawski ZPAP. Gdy w sierpniu 1945 odbyła się w Milanówku pierwsza wystawa artystów Okręgu ZPAP, S. został członkiem rzeczywistym Związku, a we wrześniu 1945 wszedł do jego Komisji Kwalifikacyjnej i Rady Artystycznej. W tym czasie był zatrudniony w Państw. Pracowniach Plastycznych. W l. 1945–6 zaprojektował w Warszawie Łuk Niepodległości, powtarzający formę przedwojennego łuku Piłsudskiego, a w r. 1947 Słup Piastowski, mający stanowić wzór dla słupów na zachodniej granicy Polski (oba niezrealizowane). Dn. 29 I 1947 został mianowany przewodniczącym nowo powołanego Centralnego Inst. Kultury. Na początku l. pięćdziesiątych założył ze swymi uczniami Zespół Plastyków Realistów «Styks», który miał być przeciwwagą dla sztuki socrealistycznej. Zrekonstruował figurę Adama Mickiewicza do odsłoniętego ponownie w r. 1950, zniszczonego przez Niemców, warszawskiego pomnika poety, dłuta Cypriana Godebskiego. Ok. r. 1950 otrzymał zamówienie na płaskorzeźby elewacji budynku przy ul. Marszałkowskiej w Warszawie (niezrealizowane, w literaturze przedmiotu znane jako płaskorzeźby dla Huty Warszawa). Nie doczekał się też realizacji projektów pomników: Fryderyka Chopina w Warszawie (ok. 1951) i Ofiar Faszyzmu w Łodzi-Radogoszczy (1957–60). Wziął udział w pierwszym etapie konkursu na pomnik Bohaterów Warszawy (1957–8, w drugim etapie pełnił funkcję przewodniczącego jury). Należał do założycieli powstałego w r. 1958 warszawskiego Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych. W Warszawie zaprojektował pomnik Stanisława Moniuszki na pl. Teatralnym (odsłonięty już po jego śmierci 17 I 1965). Nadal wykonywał rzeźby na pomniki sepulkralne, m.in. na cmentarzu Powązkowskim medaliony nagrobne Antoniego Godlewskiego, i Władysławy z Jankowskich Tomaszewskiej (1959) oraz płytę na pomniku Leopolda Staffa (1957), a na cmentarzu w Łodzi nagrobek Kazimierza Grusa (1961). S. zmarł 17 II 1964 w Warszawie, został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Alei Zasłużonych. Na jego grobie ustawiono kamienną replikę anioła z Kapliczki Bożego Narodzenia, wykonaną przez Zofię i Karola Tchorków.

W małżeństwie z Marią Morozowicz miał S. córkę Hannę (1915–2006), żonę Adama Rymwida-Mickiewicza (1905–1986). Bratankiem S-ego był Andrzej Tadeusz Szczepkowski (zob.).

W willi «Waleria» w Milanówku otwarto w r. 1978 Muz. im. S-ego. Jego imieniem nazwano tamże ulicę. W r. 2001 powstała Fundacja im. S-ego, która z gipsów wykonywała odlewy brązowe jego rzeźb, przeznaczone na sprzedaż. Dzieła S-ego znajdują się w zbiorach: Fundacji im. S-ego w Milanówku, m. Milanówka, Muzeów Narodowych w Warszawie, Krakowie i Wrocławiu, Muz. Mazowieckiego w Płocku, Muz. Sztuki Medalierskiej we Wrocławiu, Muz. Historycznego m. Krakowa, kościoła św. Antoniego w Krzeszowicach, kościoła św. Stanisława w Dourges, The Polish Museum of America, a także w zbiorach prywatnych. Eksponowano je wielokrotnie na wystawach tematycznych, m.in. w Krakowie: „Wychowankowie i pedagodzy krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w Legionach” (1988) oraz „Nie tylko Art Déco” (2007). Dn. 11 XI 2009 w Muz. Niepodległości w Warszawie otwarto wystawę „Jan Szczepkowski, w służbie sztuce, w służbie Ojczyźnie”. W r. 2010 opublikowano jego Wypukłe i wklęsłe. Wspomnienia (Milanówek).

Cabanne P., Encyklopedia art déco, W. 2002; Duda O., Cmentarze pierwszej wojny światowej w Galicji Zachodniej 1914–1918, W. 1995; Enc. Warszawy (1994); Frodyma R., Galicyjskie cmentarze wojenne. Przewodnik, T. 1: Beskid Niski i Pogórze, W.–Pruszków 1995; Łoza, Czy wiesz, kto to jest?, (fot.); Thieme–Becker, Lexikon d. Künstler, XXXII; W. Enc. Powsz. (PWN); – L’Art polonais. Catalogue de l’exposition au Musée Toma Stelian, Bucarest 1930; L’Art polonais. Catalogue de l’exposition au Palais de Beaux-Arts de Bruxelles, Bruxelles 1928; Chrudzimska-Uhera K., Jan Szczepkowski (1878–1964). W służbie sztuce, w służbie ojczyźnie, W. 2009; IV Wystawa Stowarzyszenia Artystów Polskich Sztuka, W. 1905; Katalog Działu Sztuki. Powszechna Wystawa Krajowa, P. 1929; Katalog IX Wystawy „Sztuki”, Kr. 1905; Katalog Oficjalny Działu Polskiego na Międzynarodowej Wystawie Sztuka i Technika w Paryżu, W. 1937; Katalog Oficjalny Działu Polskiego na Międzynarodowej Wystawie w Nowym Jorku, W. 1939; Katalog Salonu Wiosennego imienia Józefa Piłsudskiego, W. 1931; Katalog XIII Wystawy Towarzystwa Artystów Polskich Sztuka w Krakowie, Kr. 1900; Katalog wystawy architektury i wnętrz w otoczeniu ogrodowym, Kr. 1912; Katalog wystawy TPSP w Krakowie I, II, VI, Kr. 1906; toż, II–III, IV–V, VII–VIII, IX, X, Kr. 1907; Nieustająca Wystawa TPSP V 1903, Kr. 1903; toż, III, IV, VII, VIII, IX, XI 1904, Kr. 1904; toż, I, X, XI–XII 1909, Kr. 1909; toż, I–II, XII 1910, Kr. 1910; Pierwszy Ogólnopolski Salon Rzeźby, W. 1937; 50 lat Okręgu Warszawskiego Związku Polskich Artystów Plastyków. Wystawa Jubileuszowa, W. 1995; 50 lat później w Milanówku, Milanówek 1995; Polnische Kunst-Ausstellung, Berlin 1935; Przegląd rzeźby polskiej 1944–1974. W XXX-lecie PRL, W. 1974; Rzeźba Polska 1944–1984, P. 1984; Rzeźba Polska 1945–1960, W. 1960; Salon d’Automne 1908, Paris 1908; Salon 1903, Kr. 1903; Salon 1906. III Wystawa Stowarzyszenia Artystów Polskich, Kr. 1906; Salon wiosenny ZPAP, W. 1946; VII [VIII] Wystawa Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka” i II Wystawa Towarzystwa „Polska Sztuka Stosowana”, Kr. 1903; Stanisław Wyspiański i jemu współcześni, Kr. 1957; Stowarzyszenie Artystów Polskich Rytm 1922–1932, W. 2001; „Sztuka” IV Wystawa Stowarzyszenia Artystów Polskich, W. 1905; Wilkowa L., Polska rzeźba z lat 1890–1914, P. 1972; Wystawa Jana Szczepkowskiego, Konstantego Mackiewicza, Wacława Zawadowskiego, Stefana Mrożewskiego, Ludwika Tyrowicza, W. 1936; Wystawa Jubileuszowa TPSP w Krakowie, Kr. 1904; Wystawa krakowskiego Towarzystwa „Polska Sztuka Stosowana”, W. 1908; Wystawa Nieustająca TPSP w maju 1905, Kr. 1905; toż w czerwcu, lipcu i sierpniu 1905, Kr. 1905; Wystawa TPSP w Krakowie, Kr. 1906; – Anders H., Rytm. W poszukiwaniu stylu narodowego, W. 1972; Art Déco 1910–1939, London 2003; Art Déco an illustrated guide to the decorative style 1920–40, London 1990; Arwas V., Art Déco sculpture, London–New York 1992; Broch R., Hauptmann H., Zachodniogalicyjskie groby bohaterów z lat wojny światowej 1914–1915, Tarnów 1996; Chołoniewski A., Na wyżynach sztuki, „Życie i Sztuka” (dod. do „Kraju”) 1904 nr 50; Chrudzimska-Uhera K., Austriackie cmentarze I wojny światowej w Galicji autorstwa Jana Szczepkowskiego, „Kwart. Architektury i Urban.” 2001 z. 3; taż, Działalność pedagogiczna Jana Szczepkowskiego, w: Polskie szkolnictwo artystyczne. Dzieje–teoria–praktyka, W. 2005; taż, Jan Szczepkowski. Życie i twórczość, Milanówek 2008; taż, Między tradycją a nowoczesnością. Rzeźba sepulkralna Jana Szczepkowskiego w okresie 1905–1922, w: Sztuka lat 1905–1923. Malarstwo, rzeźba, grafika, krytyka artystyczna, Tor. 2006; taż, Paryskie zwycięstwo Jana Szczepkowskiego?, w: Wystawa paryska 1925, W. 2007; taż, Rzeźba ołtarzowa Jana Szczepkowskiego, w: W kręgu Rytmu. Sztuka polska lat dwudziestych, W. 2006; Dobrowolski T., Sztuka Młodej Polski, W. 1963; Grzesiuk-Olszewska I., Polska rzeźba pomnikowa w latach 1945–1995, W. 1995; Huml I., Polska sztuka stosowana XX wieku, W. 1978; Husarski W., Jan Szczepkowski, „Czas” 1936 nr z 6 X; Kenarowa H., Od Zakopiańskiej Szkoły Przemysłu Drzewnego do Szkoły Kenara. Studium z dziejów szkolnictwa zawodowo-artystycznego w Polsce, Kr. 1978; Kotula A., Krakowski P., O nowej rzeźbie, Kr. 1961; Mater. do dziej. Akad. Sztuk. Pięknych, II; Melbechowska-Luty A., Posągi i ludzie. Rzeźba polska dwudziestolecia międzywojennego, W. 2005; Piwocki, Hist. ASP; Pol. życie artyst. w l. 1890–1914; Pol. życie artyst. w l. 1915–39; Puciata-Pawłowska J., Dzieje Miejskiej Szkoły Sztuk Zdobniczych i Malarstwa, W. 1939–40; Seweryn T., Polska kapliczka Jana Szczepkowskiego na Międzynarodowej Wystawie Sztuk Dekoracyjnych w Paryżu w roku 1925, Kr. 1926; Szczepińska J., Jan Szczepkowski, W. 1957; Warchałowski J., Jan Szczepkowski. Snycerz i rzeźbiarz, W. 1932; tenże, Polska sztuka dekoracyjna, W.–Kr. 1928; Wieczorkiewicz A., Z plastyki. Artysta w pętach maniery, „Polska Zbrojna” 1936 nr z 14 X; Wierzbicka B., Fryz Jana Szczepkowskiego na budynku Sali Posiedzeń Sejmu RP, w: Kalendarz Kancelarii Sejmu na rok 1993, W. 1992; Wobec Thanatosa. Galicyjskie cmentarze wojenne z lat 1914–1918, Kr. 1996; Wychowankowie i pedagodzy Krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w Legionach, Kr. 1988; – Morozowicz-Szczepkowska M., Z lotu ptaka. Wspomnienia, W. 1968; Stryjeńska Z., Chleb prawie że powszedni, W. 1995; Wiercińska, Katalog prac TPSP; – „Chimera” 1901 nr 4/5 s. 565; „Krytyka” T. 2: 1903 s. 261; „Nowości Ilustr.” 1916 nr 24; „Tyg. Ilustr.” 1903 nr 5 s. 93, nr 14 s. 278, nr 25 s. 499, nr 29 s. 578, 1904 nr 50 s. 996, 1905 nr 42, 1908 półr. 1 s. 242; – AAN: sygn. 7047, Miejska Szkoła Sztuk Zdobniczych i Malarstwa [w W.], mater. z l. 1922–39; Arch. ASP w W.: Księga protokołów posiedzeń rady pedagog. Szkoły Sztuk Zdobniczych w W. od 2 X 1920 do 1 VI 1923, bez sygn., Księga wpisów pracowników ASP do 1939 r., rkp. 182, Teczka osobowa pracowników ASP w W., sygn. K–RP–94; IS PAN: Dział dok. sztuki współcz. (teczka S-ego).

Katarzyna Chrudzimska-Uhera